Architectuurcompetenties

De taken die in het kader van architectuur uitgevoerd kunnen worden en de kennis en kunde die daarbij nodig zijn, noemen we architectuurcompetenties. Onderstaande figuur toont een overzicht van de architectuurcompetenties die we in deze referentiearchitectuur onderkennen:

Selecteer een kleurenweergave :

toon diagram op ware grootte

Elke organisatie moet de architetuurcompetenties in dit model belegd hebben om effectief invulling te kunnen geven aan architectuur. Het gaat om in totaal vijftien competenties, gegroepeerd in een vijftal groepen van hoodfcompetenties.

Architectuurbesturing

De architectuurbesturingscompetentie bestaat uit taken voor het stellen van doelen en KPI’s, het aansturen van werkzaamheden en beheren van architectuurmiddelen.

Competentie	Beschrijving
Beheren architectuurmiddelen	Beheren van architectuurmiddelen omvat alle activiteiten noodzakelijk voor het uitvoeren van architectuurtaken, zoals beheren van een architectuurrepository en modelleertool, publiceren van architectuurbesluiten, voorbereiden van architectuurboardvergaderingen en creëren en beheren van de architectuurcompetentie en plannen van trainingen.
Aansturen architectuurwerk	Zoals elke andere activiteit moeten de architectuuractiviteiten worden aangestuurd. Dit omvat prestatiemanagement, compliance en regulering, budgettering en planning.
Definiëren architectuurdoelen en KPI’s	Voor effectieve besturing van architectuurprocessen en -middelen moeten doelen en key performance indicators worden gedefinieerd. De doelen moeten in lijn zijn met de ambities van de organisatie. KPI’s moeten een representatieve indicatie geven van de architectuurprestatie in relatie tot de doelen.

Architectuurontwikkeling

De architectuurontwikkelcompetentie bestaat uit taken voor het opstellen van enterprise- en domeinarchitecturen en projectarchitecturen.

Competentie	Beschrijving
Opstellen domeinarchitectuur	Opstellen van domeinarchitecturen is een logisch gevolg van het opstellen van de enterprisearchitectuur. Domeinarchitecturen kunnen gedefinieerd worden voor verschillende aspecten of aandachtsgebieden zoals business intelligence, security, of technologie. De enterprisearchitectuur is normatief en veranderprogramma's op tactisch niveau zijn de primaire input.
Opstellen projectarchitectuur	De projectarchitectuur wordt gedefinieerd gedurende de projectdefinitiefase; deze bevat het architectuurontwerp voor een voorgesteld project. De projectarchitectuur wordt beoordeeld op conformiteit met de bovenliggende architecturen en de bijdrage aan de organisatiestrategie, dit laatste ten behoeve van prioritisering. Elke afwijking met de architectuur wordt gerapporteerd voor besluitvorming door de enterprisearchitect (domeinniveau) of de Architectuurboard (enterpriseniveau).
Opstellen enterprisearchitectuur	Opstellen van de enterprisearchitectuur betreft het creëren van architectuurartefacten zoals principes en modellen, op organisatieniveau. Primaire input voor deze taak zijn de langetermijn-organisatiestrategie en (externe) referentie architecturen. Dit is een gezamenlijke taak waarbij alle belanghebbenden betrokken moeten worden.

Architectuurbeheer

De architectuurbeheercompetentie bestaat uit taken voor het beheren en verwerken van architectuurwijzigingsverzoeken.

Competentie	Beschrijving
Bijwerken architectuurartefacten	Bijwerken van architectuurartefacten is nodig wanneer een project of wijziging is afgerond en de architectuurrepository daardoor niet meer actueel is, bijvoorbeeld omdat een applicatie-interface (koppeling) is toegevoegd. Aanvullend zullen kleinere, tekstuele verbeteringen op basis van feedback van gebruikers, periodiek moeten worden overwogen.
Beheren architectuurwijzigingsverzoeken	Verzoeken voor het wijzigen van de architectuur komen voort uit (afgeronde) projecten en reguliere "changes", en kunnen worden ingediend door iedereen in de organisatie. Elk verzoek moet worden geregistreerd, beoordeeld, en geclassificeerd als update, wijziging of afwijzing. Updates zijn gedefinieerd als wijzigingen met zero impact.
Wijzigen architectuurartefacten	Wijzigen van architectuurartefacten is noodzakelijk omdat de langetermijn-organisatiestrategie wijzigt, er nieuwe technologische trends zijn, en/of vanwege goedgekeurde architectuurafwijkingen. Wijzigingen in architectuurartefacten moeten worden ingediend voor goedkeuring, net als nieuwe architectuurartefacten.

Architectuurimplementatie

De architectuurontwikkelcompetentie bestaat uit taken voor het opstellen van enterprise- en domeinarchitecturen en projectarchitecturen.

Competentie	Beschrijving
Ondersteunen programma's	Tijdens het definiëren van veranderprogramma's wordt de enterprisearchitectuur gebruikt om te borgen dat businessinitiatieven en projectvoorstellen afgestemd worden op de organisatiestrategie, zowel door vooraf input te leveren alsook achteraf de resultaten te beoordelen.
Toezichthouden op projecten	Gedurende de uitvoering van een project zal de domeinarchitect de projectarchitect adviseren, bijvoorbeeld door suggesties over beschikbare architectuurbouwstenen. Aanvullend zal de domeinarchitect monitoren of het project in lijn is en blijft met de goedgekeurde projectarchitectuur en zal hij/zij afwijkingen rapporteren ten behoeve van goedkeuring (of niet). Na afronding van het project zal een eindreview worden uitgevoerd om specifieke zaken te documenteren en acties uit te zetten.
Beoordelen voorgestelde wijziging	Kleine wijzigingen worden geïmplementeerd zonder een uitgebreid projectproces te volgen. Voor het implementeren van een dergelijke wijziging zal een architect de impact analyseren om te borgen dat de wijziging inderdaad geen significante impact heeft.

Architectuurbesluitvorming

De architectuurbesluitvormingscompetentie bestaat uit taken voor goedkeuring van architectuurartefacten en besluiten over afwijkingen.

Competentie	Beschrijving
Besluiten over architectuurafwijkingen	Formele besluiten zijn nodig bij het niet voldoen aan de kaders van veranderprogramma's, projectarchitectuur en/of gedetailleerde ontwerpen. Mogelijke uitkomsten zijn afwijzing, voorwaardelijke goedkeuring (bijvoorbeeld voor een bepaalde periode), of permanente goedkeuring. In geval van het laatste zal de architectuur worden aangepast aan de (niet langer als zodanig bestaande) afwijking.
Goedkeuren architectuurartefacten	Architectuurartefacten moeten worden goedgekeurd, wat betekent dat ze geaccepteerd worden door het management en breed gepubliceerd en gecommuniceerd. Na publicatie zijn de goedgekeurde artefacten onderdeel van de architectuur en daarmee input het definiëren van veranderprogramma's, het opstellen van projectarchitecturen, toezichthouden op projecten, en het beoordelen van voorgestelde wijzigingen.

Terug naar Inleiding architectuurbesturing RA of door naar Samenhang tussen architectuur en strategische veranderketen.